Ai đã nhẫn tâm giết chết cây vú sữa ?

Mấy tháng nay chẳng hề bận tâm, nhưng từ hôm kể cho các bạn nghe về cây vú sữa sau vườn “ đột ngột từ trần “ mình cứ băn khoăn mãi .  Suốt mấy đêm liền trằn trọc không ngủ, cứ nghĩ vì sao cái cây đang mạnh khỏe, to lớn như thế chỉ bị chặt mấy cành mà lại chết .  Đến bụi cỏ cắt ngang còn trơ lại gốc mà nó vẫn sống, vẫn sinh sôi nảy nở hơn xưa huống gì đây là một cây cổ thụ .

          Dạo còn ở trọ dưới phố, cạnh nhà mình  là nhà của gia đình ông Ba .  Một ngôi nhà gỗ nhỏ sạch, xinh .  Sân rộng .  Quanh sân là những luống hồng . Loại hoa giống ngoại lại được chăm sóc chỉn chu nên cho hoa kép đủ màu, ai nhìn cũng tấm tắc ngọi khen và muốn chiếm hữu .  Ông Ba có hai người vợ .  Hai người này lại là cô cháu với nhau .  Có lẽ, ông thấu hiểu thấm thía cái câu :  “Ếch kêu dưới bụi tàn ô / Dượng mà lấy cháu bỏ cô sao đành “  nên ông tẻm con cháu nhưng không vứt bỏ bà cô .  Thế là cô cháu trở thành chị em, vợ cả vợ hai .  Gia đình có vợ cả vợ hai thường lục đục .  Đó là chuyện thường .  Ông Ba rất khéo .  Ông có mấy tuyệt chiêu mà bọn đàn ông nên học tập .Khi biết có phong ba bão tố sắp nỗi lên, việc trước tiên là ông bưng các chén kiểu, dĩa sứ cất vào tủ rồi chốt lại cẩn thận, chì chừa bên ngoài mấy cái chén đá sứt, tô sành mẻ .  Tiếp đó là màn quát tháo ầm ĩ, tiếng đồ vỡ, miểng chén, miểng tô, dĩa văng tứ tung .  Đến lúc ông rút ra cây rựa dài ngoằng thì hai bà vợ mặt mày xám ngoét không còn chút máu .  Chẳng nói chẳng rằng, ông ra sân vung rựa xoèn xoẹt phạt ngang gần sát gốc các bụi hồng .  Nhìn những cánh hoa mãn khai rơi lả tả, ai thấy cũng tiếc hùi hụi, riêng ông vẫn thản nhiên mặt lạnh như tiền .  Nếu sóng chưa lặng, gió chưa im, ông lại vào nhà rút chiếc roi mây gác sẵn trên tường, vụt cho mỗi bà năm bảy roi, thì tất cả lại đâu vào đó . Hòa bình tái lập, việc ai nấy làm .  Lại thấy ông chiều chiều tưới nước, bón phân cho mấy bụi hồng .  Chừng tháng sau, những cành tơ vươn lên .  Đến mùa, hồng hoa lại khoe sắc thắm, có phần rực rỡ hơn xưa .

          Dạo 1954 tôi làm ở đồn điền trà J.Bastos  B’lao .  Đồn điền vào loại rộng nhất thời bấy giờ .  Bạt ngàn một màu trà xanh .  Đến mùa thu hoạch, hàng mấy trăm công nhân lưng gùi tay hái .  Những lô trà nào đã thu hoạch xong phải trải qua một công đoạn mới gọi là Détaillage .  Détaillage là một thuật ngữ, có thể hiểu là cắt tỉa triệt để .Phải cắt chéo chứ không được cắt ngang .  Cắt ngang sẽ có mặt cắt tròn, nước mưa  đọng lại trên đó không tốt .  Cắt chéo cho mặt cắt hình ovale, cách này còn gọi là vạt móng ngựa ( mặt cắt giống hình móng ngựa ) nước không đọng lại .  Lô trà nào đã cắt xong,  nhìn từ xa, bạn có thể mường tượng như vô số cánh tay khổng lồ từ dưới đất vươn lên xòe ra những ngón tay kỳ dị .  Chừng một tháng sau, trãi qua vài cơn mưa, đồi trà lại phủ kín một màu xanh tươi hơn trước .  Đặc tính của cây cối là vậy .  Chặt, cắt, tỉa chỉ là phương thức kích thích cho cây tăng trưởng tốt hơn .  Từ đó suy ra, cái chết của cây vú sữa nhà tôi có nhiều uẩn khúc .

          Con Gà Cồ bắc thang trên nóc nhà cầu, leo lên đưa tay níu thử vài cành .  Giòn rụm .  Gẫy ngay .  Rồi lại đưa tay sờ quanh thân cây, xuống gần phìa gốc .  Trời ạ ! Ban thấy gì chưa ?  Zoom ảnh to lên một chút .  Đó .  Cái lổ .  Những cái lổ .  Những cái lổ tròn, đều tăm tắp, đường kính miệng cở hai phân .  Có tất cả sáu lổ như vậy .  Không dễ gì dùng vật nhọn để đục như thế, tròn, đều .  Chắc chắn là phải dùng khoan .  Gốc vú sữa to lắm, có khoan mươi, mươi lăm lổ cũng chẳng nhằm nhò gì nếu người ta không đổ vào đó một loại hóa chất, tôi ngờ rằng, là acide đậm đặc .  Có như vậy mới đốt được toàn bộ rễ . Không còn rễ, làm sao có dưỡng chất nuôi cây .  Cây chết là lẽ tất nhiên .  Như vậy đã rõ .  Cây vú sữa góc vườn nhà tôi đã bị ám sát/bức tử/đầu độc gọi cách nào cũng đúng .  Sao lại thế nhỉ ?  Việc tìm ra kẻ xấu cũng chẳng khó khăn gì .  Kẻ xa lạ muốn vào đến gốc vú sữa phải vượt qua vài lượt tường rào .  Cây mùa này chưa có quả, giả dụ có quả đi nữa thì vào hái một mớ rồi chuồn cho nhanh, thì giờ đâu mà làm chuyện ấy .  Chỉ cần dùng phương pháp loại suy là xong ngay .  Nhung rồi để làm gì ?  Đằng nào thì cây cũng đã chết, nói ra  cũng chẳng cứu vãn được gì lại còn mất tình làng nghĩa xóm .  Thôi thì, cứ để gió cuốn đi cho lòng nhẹ nhàng, thanh thản .  Nhưng tôi vẫn thầm nghĩ rằng, ai kia cũng có lúc bất chợt thấy lòng chẳng đặng bình yên khi đã nhẫn tâm cướp đi sự sống, dù chỉ là sự sống của cây, một loài vô tri vô giác .

Nó chết thật rồi ...

Cây chia làm 2 nhánh

Mấy hôm nay, Con Gà  Cồ ( anh của bạn Gỗ Mun ) hết ra lại vào, miệng lảm nhảm : “ Chắc nó chết quá ! “ . Vừa rồi, Người Kia lại giọng rầu rầu : “ Chắc nó chết thiệt đó anh “ .  Chết gì mà chết .  Nó mạnh khỏe, to lớn, vạm vỡ như thế, có vác búa tạ ra đập chục phát chắc gì nó chết huống hồ là mới bị chém có mấy rựa mà chết cái giống gì .  Nói thì nói vậy, rồi tôi cũng lò dò ra thăm .  Tôi đến sát bên nó, đưa tay sờ làn da bỏng tróc của nó, căng mắt nhìn thật kỹ suốt từ trên xuống dưới, tịnh không có một mảy may gì dấu hiệu của sự sống .  Nó đã chết .  Nó chết thật rồi .  Nó, cây vú sữa sau góc vườn nhà .

          Mới mấy tháng trước, nhà bên có sang xin mé mấy nhánh sà trên nóc, mình bảo, được rồi, cứ hết mùa quả thì  chặt đi, không sao đâu .  Cứ nghĩ, cây cối mà, nó như giặc Phạm Nhan vậy, chặt đầu này lại mọc đầu khác .  Nào ngờ, từ dạo ấy cây cứ suy dần rồi chết khô .  Hè vừa rồi, nó cho trái khá nhiều, hay đâu, dó là mùa quả cuối cùng .  Nếu tính tuổi, nó cũng đã tròm trèm bảy mươi chứ chẳng chơi .  Năm 1966  dọn về ở đây thì cây đã có trái .  Lúc bấy giờ khu nhà này có đến bốn hộ ở thuê nên cây vú sữa coi như là tài sản chung, mình cũng chẳng mấy quan tâm, cứ đến mùa trái, mấy lũ trẻ nhà bên í a í ới, tha hồ trèo hái .  Mãi đến năm 1973, sau khi mua lại cơ ngơi này, cả nhà mới ngắm nghía tới nó .

          Mà lạ, nói chắc chẳng mấy ai tin, cây vú sữa này khi lên khỏi mặt đất chừng hơn một thước thì chẻ làm hai nhánh, xoắn nhau nửa vòng rồi vươn về hai phía .  Nhánh Đông cho trái màu trắng còn nhánh Tây thì quả tím rịm .  Nhưng dù ở cành nào, quả cũng có chất lượng tuyệt vời, vỏ mỏng cơm dày, ngọt lịm, cái vị ngọt thanh thanh cho ta cái cảm giác sảng khoái, nuốt qua cuống họng một đổi rồi chép chép miêng vẫn còn cái dư vị đậm đà .  Cầm một trái trên tay, dùng dao cắt ngang phần cuống rồi dùng muỗng múc ăn trông rất lịch sự nhưng hơi điệu đàng không bằng ngồi vắt vẻo trên cây, hai tay cầm trái vú sữa, vừa vo tròn vừa bóp nhẹ, khi trái vừa khẻ nứt thì kê miệng vào hút. Một dòng sữa sền sệt tuôn vào, ngọt cả tim gan phèo phổi, thế mới thú .

          Những năm khó khăn, đồng lương khiêm tốn, cứ đến mùa cây cho quả cả nhà mừng lắm .  Mỗi sáng hái chừng ba, bốn chục quả bán cũng được bảy, tám ngàn,  có khi hơn chục ngàn góp vào tiền chợ .  Cây với người, có quá nhiều kỷ niệm .  Nhớ có lần, cách đây cũng đã ba mấy năm .  Vào một buổi sáng, đang chuyện trò với mấy người bạn, chợt thấy ông-hàng-xóm-khó-tính tay xách rựa, chẳng hỏi ai,  xăm xăm đi thẳng ra sau vườn .  Thấy lạ, mình đi theo hỏi, ông định làm gì vậy ?  Ông ta đáp gọn lỏn, đốn cây vú sữa .  Đốn cây vú sữa ? Tại sao lại đốn ? À, lá rụng bay sang dơ quá, phải đốn thôi .  Lời qua tiếng lại một lúc, ông ta nhất quyết đốn cho bằng được .  Chẳng nói chẳng rằng, Người Kia chạy thẳng vào bếp, rút  một cây rựa phát dài non mét rưỡi, ra đứng đối diện với ông-hàng-xóm-khó-tính rồi dõng dạc : “  Tôi thách ông đó, ông mà đốn cây vú sữa thì tôi cũng đốn rụng cặp giò ông luôn, đứa nào nói gian làm con chó !”  Mẹ cha ôi ! Tôi không tin vào mắt mình nữa .  Bình thường Người Kia vốn dịu dàng, nhỏ nhẹ, chẳng bao giờ lớn tiếng hơn thiệt với ai nửa lời, thế mà giờ đây chắc là bức xúc lắm, giận  kẻ ngang ngược kia lắm, trước mắt tôi Người Kia cứ như một nữ tướng sắp xuất trận,   dáng vẻ oai phong lẫm liệt, đứng dạng chân, hai tay chống trên cán rựa dài, mặt hầm hầm nhìn người đối diện .  Thấy bộ dạng hung dữ, gương mặt  đằng đằng sát khí của đối phương, ông-hàng-xóm-khó-tính đang hùng hùng hổ hổ bỗng trở nên nhủn như con chi chi, lầm lũi cắp rựa ra về .  Đến lúc đó, mọi người mới thở phào nhẹ nhõm .

        Buổi chiều, tôi nói, sao hồi sáng em làm gì ghê dữ vây ?  Người Kia cười .  Mình hiền quá cũng không được anh à, hiền quá dễ bị người ta ăn hiếp .  Đôi khi cũng phải biết xù lông nhím một chút để tự bảo vệ chứ .  Lới nói nghe chí lý .  Mà nè, nếu hồi sáng ổng cứ đốn thì em có dám chém không ?  Dại gì chém, chém rồi di tù sao .  Lại cười .  Thế đó, một kỷ niệm khó quên .  Cây và người gắn bó quá đổi thân thiết .  Đi đâu xa là nhớ về góc vườn nhà, nhớ về cây vú sữa .  Bây giờ, cây còn đâu …

vú sữa tím